Ο Δράκος της Πρέσπας (τριλογία)

Ιωάννα Μπουραζοπούλου

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Στην λίμνη Μεγάλη Πρέσπα που μοιράζονται τρεις μικρές χώρες, η Ελλάδα, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία, εμφανίζεται ένας δράκος, ένα πρωτοφανές φονικό τέρας. Μεταβάλλει το κλίμα, καταστρέφει το οικοσύστημα, κατασπαράζει ανθρώπους. Η προέλευσή του είναι άγνωστη, η συμπεριφορά του ανεξήγητη, οι προθέσεις του αδιευκρίνιστες. Η δράση του περιορίζεται στην κοιλάδα των Πρεσπών, αλλά η φήμη του κάνει το γύρο του πλανήτη, πυροδοτώντας αναρίθμητες θεωρίες, βιολογικές, κοσμολογικές, μεταφυσικές, γεωφυσικής μετάλλαξης και εξωγήινου εποικισμού.
Βλέποντας το τεράστιο ενδιαφέρον του κοινού, το παγκόσμιο κεφάλαιο δεν μένει ασυγκίνητο. Ένας νεοσύστατος οργανισμός οικονομικής διακυβέρνησης με ιμπεριαλιστικές διαθέσεις, που αποκαλείται «Παγκόσμια Τράπεζα Ανάπτυξης», προσφέρεται να αγοράσει την κοιλάδα των Πρεσπών, με αντάλλαγμα δάνεια για την αντιμετώπιση της κρίσης και φροντίδα των πληγέντων. Οι τρεις μικρές χώρες, ταλαιπωρημένες αιώνες από τη διχόνοια, τη διαφθορά, την οικονομική ανασφάλεια, αποδέχονται τη συμφωνία. Μόνο που η οικονομική στήριξη θα πάρει τη μορφή της πολιτικής υποτέλειας και η πολυπόθητη ανάπτυξη της στυγνής εμπορευματοποίησης της φρίκης. Οι τρεις χώρες, αντί να συμμαχήσουν απέναντι στο κοινό πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουν ενωμένες, ανταγωνίζονται για το ποια θα κατατροπώσει την άλλη, ποια θα εντυπωσιάσει το αδηφάγο κοινό και ποια θα κερδίσει την εύνοια των δανειστών. Ο δράκος του φόβου και του μίσους γιγαντώνεται.
Κάθε τόμος της τριλογίας περιγράφει πως εμφανίστηκε και πως αναπτύχθηκε ο μύθος του δράκου στην κάθε χώρα, ερμηνεύοντας τελείως διαφορετικά φυσικά φαινόμενα και γεγονότα. Μια σειρά από απροσδόκητες συγκυρίες θα γίνουν αιτία να διασταυρωθούν οι ζωές των πρωταγωνιστών κάθε τόμου και θα οδηγήσουν σε αποκαλύψεις που κανείς δεν φανταζόταν. Οι κοινότητες των τριών όχθεων της λίμνης θα επιχειρήσουν για πρώτη φορά να επικοινωνήσουν, να ανταλλάξουν πληροφορίες και μυστικά, να εμπιστευτούν τους γείτονες. Και όσο υποχωρεί η εθελοτυφλία και η προκατάληψη, τόσο η κυριαρχία του δράκου κλονίζεται.
Στην έναρξη και στη λήξη κάθε βιβλίου παρακολουθούμε ένα θεατρικό έργο – το πείραμα ενός Αχλημιστή και ενός Μαθητή – το οποίο εξελίσσεται ανεξάρτητα από το μυθιστόρημα. Φαινομενικά ανεξάρτητα, γιατί φτάνοντας στην Τρίτη Πράξη του θεατρικού έργου και στον τρίτο τόμο της τριλογίας, αποκαλύπτεται η άρρηκτη σχέση ανάμεσα στα δύο.

Η Κοιλάδα της Λάσπης

Η ιστορία του πρώτου τόμου διαδραματίζεται στην νότια όχθη της λίμνης, την Ελληνική. Εδώ ο δράκος προκαλεί ασταμάτητη βροχόπτωση και πλημμύρες. Η στάθμη της λίμνης ανεβαίνει και η κοιλάδα μετατρέπεται σε μια απέραντη λεκάνη λάσπης. Ερευνητές-δρακολόγοι συρρέουν στην περιοχή για να μελετήσουν το παράδοξο φαινόμενο. Επιστήμονες, φιλόσοφοι, απατεώνες, αλαφροΐσκιωτοι, εγκληματίες και γνήσιοι οραματιστές, διαβιούν μέσα στη λάσπη και συναγωνίζονται σε θεωρίες και ευρήματα. Σε αυτή την όχθη ο δράκος βιάζει γυναίκες, αλλά ένα από τα θύματα διασώζεται και βρίσκει καταφύγιο στην κοινότητα των δρακολόγων. Το βρέφος προλαβαίνει να γεννηθεί, προτού ξεψυχήσει η κακοποιημένη μητέρα. Οι δρακολόγοι συμφωνούν να το αναθρέψουν κρυφά, για να το προστατέψουν από τη δημοσιότητα και του δίνουν το όνομα Εμμανουήλ. Την νύχτα που Εμμανουήλ κλείνει τα δεκαοχτώ και ετοιμάζεται να φύγει από την Πρέσπα, συμβαίνουν δύο απρόσμενα γεγονότα, που θα ανατρέψουν τα σχέδιά του. Φτάνει στα χέρια του ένα σφραγισμένο γράμμα της μητέρας του, στο οποίο περιγράφεται η αλήθεια για το «στοίχειωμα» της λίμνης και τον βιασμό της. Την ίδια νύχτα καταφτάνει στην κοινότητα των δρακολόγων μια νεαρή ηθοποιός, η λούνα –οι πρωταγωνιστές έχουν ψευδώνυμα που ξεκινούν από πεζό λάμδα –, η οποία εξόντωσε τον ύπατο αρμοστή της Παγκόσμιας Τράπεζας Ανάπτυξης στην Βαλκανική, Έκτορα Μόζερ. Ο Μόζερ είναι ο εμπνευστής και σχεδιαστής του δρακολογικού φαινομένου. Η λούναβρίσκει καταφύγιο στην ομάδα των πρωταγωνιστών και αλλάζει τη ζωή τους, αλλά και την πορεία της δρακολογικής έρευνας. Ανατρέπονται αντιλήψεις, διαλύονται ψευδαισθήσεις, αποκαλύπτονται δολοπλοκίες και εγκλήματα. Η Παγκόσμια Τράπεζα Ανάπτυξης κινητοποιείται, η αστυνομία την αναζητά και η λούναμαζί με τον Εμμανουήλ, φυγαδεύονται εσπευσμένα στην ανατολική όχθη.

Κεχριμπαρένια Έρημος

Ο δεύτερος τόμος μας μεταφέρει στην ανατολική όχθη της λίμνης, εκείνη της Βόρειας Μακεδονίας. Εδώ ο δράκος έχει προκαλέσει φονική ξηρασία. Η λίμνη έχει μετατραπεί σε απέραντη έρημο, η άμμος καταβροχθίζει ανθρώπους και κατασκευές. Οι δρακολόγοι αυτής της όχθης ζουν σε καλύβες στηριγμένες σε ψηλά υποστυλώματα και εξερευνούν την έρημο χτίζοντας εξέδρες, ώστε να περιορίσουν την επαφή με το επικίνδυνο έδαφος. Η εξέδρα του πρωταγωνιστή-καπετάνιου, Γκαβρήλ Καλεμάνοφ, αναπτύσσεται προς το νότο και πλησιάζει την ελληνική όχθη. Σύντομα ο καπετάνιος θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα αδιέξοδο, γιατί θα πρέπει είτε να εγκαταλείψει την εξέδρα του και να απαρνηθεί τις θεωρίες του είτε να υπερκεράσει το εμπόδιο των συνόρων. Μια απρόσμενη συνάντηση τη νύχτα στα σύνορα, με ήρωες του πρώτου τόμου, θα του γεννήσει την παράτολμη ιδέα να ζητήσει τη συνεργασία των γειτόνων – κάτι που θεωρείται παράνομο και ηθικά ανεπίτρεπτο. Τα σχέδιά του καπετάνιου ναυαγούν καθώς χάνει υποστηρικτές και αναμετρήσεις, η Παγκόσμια Τράπεζα Ανάπτυξης παρεμβαίνει βίαια για να τον σταματήσει, αλλά τότε καταφτάνουν οι δύο φυγάδες της νότιας όχθης, η λούνα και ο Εμμανουήλ. Οι πληροφορίες που φέρνουν θα συνδυαστούν με τα ευρήματα του καπετάνιου και θα οδηγήσουν σε νέες αποκαλύψεις για τον δράκο. Η αστυνομία βρίσκεται στα ίχνη τους και, με τη βοήθεια των δρακολόγων της ανατολικής όχθης, η λούνα και ο Εμμανουήλ φυγαδεύονται στη δυτική όχθη, την Αλβανική.

Η Μνήμη του Πάγου

Στον τρίτο τόμο της τριλογίας μεταφερόμαστε στην δυτική όχθη, την Αλβανική. Εδώ ο δράκος είναι γένος θηλυκού, έχει προκαλέσει πολικό ψύχος, η λίμνη έχει παγώσει και η στεριά είναι πνιγμένη στο χιόνι. Οι δρακολόγοι τούτης της όχθης είναι γυναίκες, χωρισμένες σε τοξότριες και ιέρειες. Πρωταγωνίστρια είναι η πιο ισχυρή τοξότρια με το προσωνύμιο Γερακίνα, η οποία υποχρεώνεται να αναλάβει την εκπαίδευση της νεαρής δόκιμης, Κλάρα, κόρη της μεγαλύτερης εχθρού της. Οι δύο γυναίκες θα συγκρουστούν, αλλά ακολούθως θα συμμαχήσουν για να αντιμετωπίσουν προκλήσεις και απειλές. Το ερευνητικό πνεύμα της Κλάρα, η αποκάλυψη των μυστικών της Γερακίνας, οι απρόσμενες πολιτικές εξελίξεις, θα ανατρέψουν την ζωή της κοινότητας και τη νοοτροπία των δρακολόγων, οι οποίες για πρώτη φορά αποφασίζουν να ομονοήσουν. Καταφτάνει ο ύπατος αρμοστής Έκτορας Μόζερ, ο οποίος ξεκινάει την περιοδεία του στην Πρέσπα από τούτη την όχθη, για να συνεχίσει στις άλλες δύο, όπως περιγράφονται στους προηγούμενους τόμους. Εδώ παρουσιάζεται η έναρξη του ταξιδιού του, αποκαλύπτονται τα μυστικά του δρακολογικού σχεδιασμού και η σύνδεσή τους με τη ραψωδία λ της Οδύσσειας. Μετά την εξολόθρευση του Μόζερ, η δυτική όχθη θα δώσει με τη σειρά της καταφύγιο στους δύο φυγάδες, τον Εμμανουήλ και την λούνα. Η κυκλική πορεία των φυγάδων γύρω από τη λίμνη θα οδηγήσει στη λύση. Ο Αλχημιστής, θεατρικός οικοδεσπότης μας σε κάθε τόμο, φτάνει στην ολοκλήρωση του Μεγάλου Έργου και επιτυγχάνει περισκοπική θέαση, γίνεται Οφθαλμός.

Οι τόμοι διαβάζονται αυτόνομα και με οποιαδήποτε σειρά, επειδή παρουσιάζουν μια πλήρη εκδοχή των γεγονότων σε κάθε όχθη, αλλά και της ερμηνείας αυτών, βασισμένη στις αντιλήψεις και τις εξηγήσεις των εκάστοτε πρωταγωνιστών. Ο συνδυασμός τους αποδεικνύει πως η αλήθεια, όσο οφθαλμοφανής ή αυτονόητη κι αν δείχνει, έχει πάνω από μια όψεις.

Η Ιωάννα Μπουραζοπούλου (1968-), είναι Ελληνίδα συγγραφέας μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων, έργων επιστημονικής φαντασίας, δράματος, τρόμου και παιδικής λογοτεχνίας. Έχουν εκδοθεί επτά μυθιστορήματά της για ενήλικες και ένα παιδικό βιβλίο, καθώς και διηγήματα και άρθρα σε ελληνικά και διεθνή λογοτεχνικά περιοδικά και συλλογές.
Το μυθιστόρημά της “Τι είδε η γυναίκα του Λωτ;” τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας Αθηνών (2008), και μεταφράζεται στα γαλλικά, αγγλικά και βουλγαρικά. Το 2013, η αγγλική εφημερίδα Guardian το κατέταξε ανάμεσα στα καλύτερα βιβλία επιστημονικής φαντασίας της χρονιάς.
Το 2023 ολοκλήρωσε την τριλογία «Ο Δράκος της Πρέσπας», η οποία έλαβε, καθώς εκδόθηκαν οι τόμοι: το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (2015), το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (2024), το Βραβείο Λογοτεχνικού Περιοδικού «Αναγνώστης» (2024) και το Βραβείο Λογοτεχνικού Περιοδικού «Κλεψύδρα» (20).